Aristo kimdir ? Eserleri nelerdir ?
Aristotehes MÖ 322 yılı ile MÖ 384 yılı arasında yaşamış ünlü bir filozof olarak bilinmektedir. Ancak devlet adamı, siyasetçi, matematikçi, fizikçi ve sosyolog gibi birçok kimliğide bulunmaktadır. Bugün sizler için Aristo'yu sadece filozof görüşleri ve hayata düşünür olarak bakışıyıyla değil tüm kimlikleriyle ele alacağız.
ARİSTOTELES
Kendisi tıp hekimi bir babaya sahiptir. Buna ek olarak düşünür yapısı onun tıp ile erken yaşlarda ilgilenmesine sebep olmuştur. Babasının Aristo'yu eğitmesi ona yaşının çok üstünde tıp bilgileri katmış ve kendisini bu konuda geliştirmesi için büyük bir fırsat sunmuştur.
Eğitim için gittiği Atina'da Platon'un öğrencisi olacak ve çalışmalara katılacaktır. Bilim antik düşünce yapısı sitstemini ele alan ve günümüze kadar İsim babalığı yapmış olan Aristo, Platon'un kurduğu okuldan eğitimini tamamlamıştır. Platon'un ölümü sonrasında eğitim aldığı bu okulda hocalık yapmıştır.
Aristoteles’ in bilim adına kendi düşünce ve fikirleri vardır. Fakat hocasının izinden gittiğini birçok çalışmalarında ve bir konu hakkındaki yorumlarında görmek mümkündür. Bazı koşullarda hocasının düşüncelerini yansıttığını ve bilim adına bu izleri takip ettiğini söylemek mümkündür.
Aristo hakkında kısa bilgiler:
- Eflatundan'da etkilene Aristoteles kendine özgü görüşleri de mevcuttu. Uzun süre ders vererek yaşamını geçirdi. Genellikle yürüyerek ders anlatırdı bundan dolayı felsefe görüşü yürüyen olarak adlandırırdı
- Eserleri genellikle diyaloglardan ve karşılıklı konuşmalardan oluşan tarzı benimsemiştir.
- Aristo gerçeklerin peşinden gitmiş bu yolda devam ederken varlığın sadece elimizde tutup gözümüzle gördüğümüz kadar olduğunu iddia etmiştir.
- Dünya yaşamının sonsuz olduğunu düşünen Aristo'nun bu görüşü günümüz bilim adamları tarafından yersiz bir ispat olduğu görüşü savunmuşlardır.
- Mantık konusunda hocası sayılan Eflatun'un izinden gitmiştir. Aristo mantığı nesnelerde aramıştır. Eflatun ise mantığın idealarda saklı olduğuna inanmıştır.
- Aristoteles'in mantık çalışmaları sonucunda Formal Mantık kavramı ortaya çıkmıştır. iyi bir insan olmak için ahlakı yeterli görmüştür. Artistoteles yaşadığı dönemde kitap basmak için zaman bulamadığı için ölümü sonrasında yazıları eser haline getirilmiştir.
- Hem Hıristiyan Skolastik felsefesi hem de Ortaçağ İslam felsefesi için çerçeve ve araç olan felsefi ve bilimsel bir sistemin oluşturucusudur. Rönesans’ın, Reformasyonun ve Aydınlanmanın entelektüel devrimlerinden sonra bile, Aristo kavramları Batı’nın düşünce sisteminde sağlam bir yer edinmiştir.
- Aristo’nun entelektüel yelpazesi, biyoloji, botanik, zooloji, kimya, etik, tarih, mantık, metafizik, retorik, zihin felsefesi, bilim felsefesi, fizik, şiir, siyaset teorisi, psikoloji gibi bilimlerin ve sanatın çoğunu kapsayan çok geniş bir yelpazeydi.
Çocukluğu ve Gençlik Yılları
Aristo (Aristoteles), Yunanistan’ın kuzeyinde, Makedonya’nın Chalcidic yarımadasında küçük bir kasaba olan Stagiros (daha sonra Stagira) ‘da doğdu. Babası Nicomachus, önemli sosyal bağlantıları olan tanınmış bir doktordu. Aristo’nun bilime olan ilgisi elbette babasının çalışmalarından kaynaklanıyordu, ancak Aristo özellikle tıp bilimi ile ilgilenmedi. Çocukluğu ve ilk yılları ile ilgili yaşantısı çok net değildir. Babasının Makedonya kralı ve Büyük İskender’in dedesi olan Amyntas II’ye doktor olarak hizmet ettiği biliniyor bu nedenle Aristo’nun çocukluğunun bir kısmının burada geçtiği söylenebilir.
Babasının 367 yılında ölümünden sonra, Aristo, Platon Akademisi’ne katıldığı Atina’ya göç etti. On yedi yaşındayken Platon’un filozofların eğitimi için kurduğu okul olan Akademiye (M.Ö. yaklaşık 428-434) katıldı. Platon Akademisi’nde Plato’nun öğrencisi ve meslektaşı olarak 20 yıl kaldı. Platon’a olan saygısı ve hayranlığı her zaman müthiş olsa da, sonuçta ilişkilerinde bir kopuşa neden olan farklılıklar ortaya çıktı. Platon’un ölümü üzerine Aristo, Assos’u (Assos, Çanakkale’nin Ayvacık ilçesinin yaklaşık 17 km. güneyindeki Behramkale Köyü’nde yer alan bir antik kent.) terk etti. Bir filozof olan arkadaşı Xenocrates (M.Ö. 396 – M.Ö. 314) ile birlikte Atarneus’a yerleşti. Buraya, daha önce yerleşmiş olan Platoncuların (Platon’un takipçileri) arasına katıldı. Atarneus hükümdarı Hermias’ın yeğeni Pythias ile evlendi.
M.Ö. 342’de Aristo Philip tarafından yönetilen Makedonya’ya geri döndü. Orada Büyük İskender olarak bilinen ve bütün Pers İmparatorluğu’nun efendisi olacak olan Alexander’a öğretmen oldu. Aristo’nun elinde yetişen Büyük İskender’in eğitiminin içeriği ile ilgili çok az bilgi vardır, ancak Aristo’nun genç Alexander’a ne gibi siyasi tavsiyelerde bulunduğunu bilmek oldukça ilginç olurdu. Ne yazık ki o dönemden geriye pek fazla birşey kalmamıştır. Büyük İskendere verdiği tavsiyelerin tek göstergesi, filozofun İskender’e Rumların lideri olması gerektiğini, ancak tavsiyesini dinlemeyip barbarların (yabancıların) efendisi olduğunu söyleyen bir mektubun bir parçasında bulunmuştur.
Aristoteles'in Eserleri
1. Retorik
2. Poetika
3. Yorum Üzerine
4. Birinci Çözümlemeler
5. İkinci Çözümlemeler
6. Yerlemler
7. Sofistiklerin çoğalması sonu çürükler
8. Kosmos Üzerine
9. Fizik
10. Gökyüzü Üzerine
11. Gök Cisimleri Üzerine
12. Can Üzerine
13. Kısa Doğa Yazıları
14. Duyular Üzerine
15. Anı ve Anımsama Üzerine
16. Uyku ve Uyanma Üzerine
17. Rüyalar Üzerine
18. Uykuda Kehanet Üzerine
19. Uzun ve Kısayaşamlılık Üzerine
20. Gençlik ve İleri Yaş Üzerine
21. Nefes Üzerine
22. Hayvanların Tarihi Üzerine
23. Hayvanların Kısımları Üzerine
24. Hayvanların Hareketi Üzerine
25. Hayvanların Gelişimi Üzerine
26. Hayvanların Oluşumu Üzerine
27. İkincil Yazılar
28. Renkler Üzerine
29. Duyulan Şeyler
30. Fizyognomikler
31. Bitkiler Üzerine
32. Duyulduk Harikulâde Şeyler
33. Mekanik
34. Görünmez Çizgiler Üzerine
35. Rüzgârların Yerleri ve Adları
36. Melissos, Ksenofanes ve Gorgias Üzerine
37. Sorunlar
38. Doğa Cetveli
39. Doğa Yazılarından Sonra Gelenler
40. Ekonomikler
41. Magna Moralia
42. Nicomakos'a Etik
43. Atinalıların Yasası
44. Eudemos'a Etik
45. Erdemler ve Erdemsizlikler Üzerine
46. Politika
47. İskender'e Retorik
48. Organon
49. Yüklemler